Πώς θα πάψουν τα κοινωφελή ιδρύματα να είναι εστία διαφθοράς

Του Λέανδρου Τ. Ρακιντζή (Αρεοπαγίτης ε.τ, Πρώην Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης).
 

Σημαντικός εθνικός πλούτος και παράγων εθνικής, πολιτιστικής, κοινωνικής προσφοράς και οικονομικής αναπτύξεως υπήρξαν τα κοινωφελή ιδρύματα. Προσέφεραν, στο παρελθόν, τεράστιες υπηρεσίες στο έθνος και στην κοινωνία σε πολλά πεδία, όπως υγεία, περίθαλψη, εκπαίδευση, επαγγελματική αποκατάσταση κλπ και οι τότε διοικήσεις τους εκπλήρωσαν τις επιθυμίες των ευεργετών, που κληροδότησαν τις περιουσίες τους για ευαγείς σκοπούς. Η όλη λειτουργία τους ρυθμίζεται από την ιδρυτική τους πράξη, τον οργανισμό τους, εάν υπάρχει στο νόμο περί σωματείων, ως ισχύει σήμερα που τα θέτει υπό την εποπτεία των ΟΤΑ και από το ν.4182\2013, που διέπει πλέον τη διαχείριση των κοινωφελών ιδρυμάτων και την εποπτεία του κράτους στα κοινωφελή κληροδοτήματα. 

Εστία διαφθοράς

Το όλο σύστημα λειτούργησε ικανοποιητικά μέχρι πρότινος, αλλά σταδιακά άρχισε να παρουσιάζει δυσλειτουργίες, που οφείλονταν κυρίως στη δυσκαμψία του ν.2039/1940 και την έλλειψη επαρκούς εποπτείας από το κράτος. Και στο ότι σε πλείστες περιπτώσεις η διοίκηση διαφόρων σωματείων φιλανθρωπικού χαρακτήρα έχει περιέλθει σε χέρια επιτηδείων, οι οποίοι έχουν εκδιώξει από τη διοίκηση άτομα που προσπαθούν ακόμη με κίνητρα κοινωνικής προσφοράς. Μηνύσεις, αγωγές και συκοφαντία είναι οι μέθοδοι των οποίων έχουν

μετέλθει με στόχο την άσκηση διαχείρισης επ’ ωφελεία αυτών και των συγγενών τους που προσλαμβάνουν ως υπαλλήλους σε θέσεις ευθύνης με παχυλές αμοιβές. Δίχως να απουσιάζουν τα ρουσφέτια σε πολιτικούς που προσλαμβάνουν κομματικούς τους φίλους.

Η οικονομική κρίση επέφερε μειώσεις εισοδημάτων από μισθώματα και ανάσχεση στις πωλήσεις των ακινήτων τους διότι τα κοινωφελή ιδρύματα χρωστούν τεράστια ποσά στο Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και δάνεια στις τράπεζες και δεν μπορούν να πάρουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα. Ως αποτέλεσμα τα τρία μεγαλύτερα και με τεράστια ακίνητη περιουσία ιδρύματα έχουν βρεθεί σε οικονομικό αδιέξοδο και συνεχίζουν να υπολειτουργούν χάρη στην ανοχή της πολιτείας.

Ταυτόχρονα όμως κατόπιν καταγγελιών από πρόσωπα, που θέλουν να ανατρέψουν την κρατούσα κατάσταση διοίκησης που παρήγαγε διαφθορά, ανέλαβαν δράση οι εισαγγελείς διαφθοράς και η οικονομική αστυνομία, συντάχθηκαν πορίσματα-καταπέλτες για τις μέχρι τώρα διοικήσεις για διακεκριμένες περιπτώσεις διαφθοράς. Και κάποιοι καταδικάστηκαν όχι ακόμα τελεσίδικα, κάποιοι είναι υπόδικοι, κάποιοι διέφυγαν λόγω ελλείψεως επαρκών στοιχείων που μπορεί όμως να προκύψουν σε επόμενες δίκες και να ασκηθούν διώξεις. 

Γεγονός όμως είναι ότι οι παλαιές διοικήσεις με πρόσωπα που δεν έχουν κατηγορηθεί επίσημα προσπαθούν να αναλάβουν εκ νέου τα ηνία δια των αρχαιρεσιών, υποβάλλοντας οι ίδιοι ή παρένθετα πρόσωπα υποψηφιότητα, σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα. Βασιζόμενοι, δηλαδή, στις ψήφους μελών που είχαν εγγράψει στα σωματεία, ενώ προσπάθησαν να απομακρύνουν με δικαστικές διαδικασίες αξιόλογα μέλη. Όπως, επί παραδείγματι, στο Γηροκομείο Αθηνών με δικαστική διαταγή προσπάθησαν να αποκλείσουν από την εκλογική διαδικασία 357 μέλη με την αιτιολογία ότι είχαν εγγραφεί υπό καθεστώς προσωρινών διοικήσεων χωρίς να κληθούν τα μέλη αυτά κατά τη δικαστική διαδικασία.

Πάντως, το Άσυλο Ανιάτων μετά από κάποιες περιπέτειες έχει βρει τον δρόμο του και ο Ερυθρός Σταυρός μετά τις πρόσφατες αρχαιρεσίες απέκτησε πολύ αξιόλογη διοίκηση που ασφαλώς θα επιτύχει στο έργο της. 

Ωστόσο, για το Γηροκομείο Αθηνών οι περιπέτειες συνεχίζονται επειδή μετά την παραίτηση των μελών της προσωρινής διοικήσεως, οι εκλογές για την ανάδειξη οριστικής διοικήσεως που είχαν προκηρυχθεί από την προσωρινή διοίκηση για την 1η Ιουλίου 2018 ματαιώθηκαν. Κατόπιν παραιτήσεως μελών της δεν υπήρχε διοίκηση να τις διεξάγει. Αυτό το παιχνίδι συνεχίζεται χρόνια τώρα επειδή με τις αλλεπάλληλες παραιτήσεις των μελών του Δ.Σ. των προσωρινών διοικήσεων δεν διεξάγονται αρχαιρεσίες για την ανάδειξη τακτικού Δ.Σ. του γηροκομείου και το ancient regime περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία να ξαναπάρει την εξουσία. 

Ήδη με προσωρινή διαταγή του δικαστηρίου διορίσθηκε προσωρινή διοίκηση του Γηροκομείου Αθηνών για να επιμελείται τις επείγουσες υποθέσεις. Κι αυτό ωσότου η προσωρινή διοίκηση να διορισθεί με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων η οποία θα δικασθεί την 1η Οκτωβρίου. Ωστόσο, είναι άγνωστο πότε θα εκδοθεί η απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων, με τη νέα προσωρινή διοίκηση (σημ.: που θα προκύψει από τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων) να πρέπει σε τρεις μήνες να διεξάγει αρχαιρεσίες, οι οποίες εάν δεν έχουμε παραιτήσεις μελών του Δ.Σ., θα διεξαχθούν αρχές του 2019. Και ο χορός καλά κρατεί. 

Επειδή το κοινωφελές έργο που προσφέρουν τα ιδρύματα ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ σπουδαίο και πολύ χρήσιμο, η πολιτεία δεν πρέπει να επιτρέψει παιχνίδια εξουσίας με την καταχρηστική άσκηση ατελών και παρωχημένων διατάξεων στα φιλανθρωπικά σωματεία. 

Ούτε να ανεχθεί συμπτώματα διαφθοράς και κατασπατάλησης πόρων και πρέπει να λάβει άμεσα νομοθετικά μέτρα, ώστε να εξασφαλισθεί η σωστή διοίκηση των σωματείων από πρόσωπα με διάθεση προσφοράς και με ταυτόχρονη πιο αποτελεσματική εποπτεία εκ μέρους της πολιτείας. 

Η πρόσφατη δυσλειτουργία των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων εξαιτίας της κακοδιοικήσεως και των κρουσμάτων διαφθοράς δημιούργησε μια δυσμενή φήμη για αυτά που αποτρέπει τους φιλάνθρωπους να προβαίνουν σε κληροδοτήματα και χορηγίες.

Επιπλέον όμως πρέπει να ληφθούν από την πολιτεία μέτρα για τη ρύθμιση των τεραστίων χρεών των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, όπως και τη μη προσωπική ευθύνη αστική και ποινική του προέδρου του Δ.Σ. αυτών, ώστε να αναλάβουν τις θέσεις αυτές αξιόλογα άτομα που επειδή έχουν οικονομική επιφάνεια αρνούνται να αναμειχθούν προς αποφυγή προσωπικών ευθυνών. 

Πηγή : http://www.capital.gr/arthra/3302965/pos-tha-papsoun-ta-koinofeli-idrumata-na-einai-estia-diafthoras