Δημοσιογραφικές έννοιες. Τι σημαίνουν ; Χρονικές αναδρομές

Ήταν μέσα της δεκαετίας του '80 όταν, αναζητώντας νέα εργασία σε ηλικία 21 ετών, κατέληξα στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία.

Πρόλογος

Το περιβάλλον, η φυσιογνωμία των εφημερίδων δε μου ήταν άγνωστο μιας και είχα μεγαλώσει ανάμεσα σε μηχανές λινοτυπίας, αφού ο πατέρας μου, ο Θεόδωρος (Λούλης) Γ. Κανελλάκης έβγαζε από τα πρώιμα χρόνια του, όντας γεννημένος το 1917 μια τοπική εφημερίδα της Γορτυνίας.

Πρώιμα του χρόνια, που  του κόστισαν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο (σ.σ. οι Ναζί τον έστησαν στον τοίχο για εκτέλεση, όταν τον έπιασαν αφού ελευθέρωσε έναν συναγωνιστή του κάπου στο 1943-1944, και γλύτωσε αφού η οικογένεια πλήρωσε στους Ναζί 1200 χρυσές λίρες για τον λευτερώσουν. Οι Ναζί που πριν τον λευτερώσουν, τον πυροβόλησαν με άσφαιρα πυρά και Εκείνος έπεσε στο χώμα από την ένταση. Πέσιμο που θεωρήθηκε αρχικά ως λυποθυμία, αλλά ο καιρός έδειξε πως ήταν το πρώτο του εγκεφαλικό. Σε ηλικία 25 ετών ...) 

Πρώιμα και μη χρόνια που η "καλοπέραση" του συνέχισε και επί Χούντας, όταν μαζί με άλλους αγωνιστές έκαναν ... κοινωνικό τουρισμό στη Γυάρο λόγω όσων έγραφε στην Εφημερίδα του.

Κυρίως θέμα
Κλείνοντας την ανωτέρω χρονική υπέρβαση και επιστρέφοντας στα της Ελευθεροτυπίας, θυμάμαι ότι, όταν πήγα σ' αυτή (στην

Ελευθεροτυπία), διαπίστωσα πως το εργασιακό καθεστώς ήταν κάτι άσχετο με ότι γνώριζα μέχρι τότε από εργασιακούς χώρους. 

Άνθρωποι κεφάτοι, μουντοί, συνοφρυωμένοι, ανοιχτόκαρδοι, χαλαροί μα και δυναμικοί ήταν ανακατεμένοι σε ένα χώρο όπου ο ένας από τον άλλον χωριζόταν από ένα μη εμπεπηγμένο παραβάν, μέσα σε ενιαίους κυρίως χώρους. 

Ο αρχισυντάκτης που με είδε την πρώτη μέρα, με όρισε στο Επαρχιακό ρεπορτάζ, όπου το γραφείο του ήταν σε χώρο φυσικό και όχι σε χώρο με παραβάν. Στο εν λόγω γραφείο προΐστατο ο Κωστής Χριστοδούλου, παλιός, έμπειρος, μάχιμος συντάκτης, και κυρίως, πέρα από τα τετριμμένα των χαρακτήρων των συντακτών. Μαζί του ήταν και ο Κωστής Καρτάλης (όχι ο "γνωστός" όπως μου είχαν προλάβει κάποιοι καλοθελητές, άλλα ο "άλλος". Ο καλός). Δυστυχώς φωτογραφίες των δύο Κωστήδων, δεν κατάφερα να βρω.

Για να μη μακρηγορώ, εκεί, στην "Ελευθέρο" (όπως την έλεγαν οι φτασμένοι δημοσιογράφοι την Ελευθεροτυπία) ή την "Ε", έμαθα ορισμένα πράγματα από τον Κωστή Χριστοδούλου. 

Όντας "επιτετραμμένος" να δέχομαι τηλεφωνικά από επαρχιακούς ρεπόρτερς ειδήσεις, που μετά τις έγραφα και τις έδινα στον Χριστοδούλου και μετά τις πήγαινα στον rewriter ο οποίος με τη σειρά τους έδινε το πράσινο φως - ή μη, για την μεταφορά τους στην εφημερίδα.

Για την ιστορία, ο Κωστής Χριστοδούλου, είχε ένα απίστευτο -συλλεκτικό πλέον- ΙΧ. Ένα μικρό 500αράκι fiat, πάνω στο οποίο, στον υαλοκαθαριστήρα του, άφηνε μια πιπίλα, διότι "όλα τα μωρά θέλουν παρέα όταν μένουν μόνα τους στο δρόμο" όπως έλεγε. 

Δημοσιογραφικές έννοιες
Επανερχόμενος στο κυρίως θέμα, από τον Κωστή τον Χριστοδούλου, έμαθα το "Α" αυτού που ονομάζεται δημοσιογραφία.

Κύριε συνάδελφε (μου έλεγε) σε μια είδηση, υπάρχει ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΔΟΜΗ και αυτή είναι η εξής :

Τι ;

Ποιος ;
Που ;

Πότε ;

Πόσο ;

Πως ;

Συνέχισε δε την διδαχή του προς εμέ λέγοντας μου αυτολεξεί : "όταν πέσει και σκοτωθεί ένας γέροντας ενώ έκανε ποδήλατο, το "ΠΩΣ ;" θα προηγηθεί μιας και είναι το παράδοξο. Δηλαδή η είδηση θα αποτυπωθεί ως εξής : "από το ποδήλατο έπεσε και σκοτώθηκε κοκ". 

Σ'  αυτή την διδαχή, ο Κωστής είχε συνεχίσει λέγοντάς μου : "αν βέβαια, πέσει από το ποδήλατο και σκοτωθεί ένας πρωθυπουργός, τότε το "ΠΟΙΟΣ ;" θα προηγηθεί της είδησης.

Επίσης, διδάχθηκα τις έννοιες : 

"σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες" και το 

"σύμφωνα με εκτιμήσεις" 

με τον εξής τρόπο. Όταν δεχόμαστε μια είδηση στο Επαρχιακό Ρεπορτάζ, ο Κωστής Χριστοδούλου μου έλεγε "μικρέ, αυτή η είδηση χωράει σχολιασμό. Τι θα βάλουμε ;"

Εγώ απαντούσα : "ο ρεπόρτερ της επαρχίας δε μου είπε κάτι". Επαναλάμβανε λοιπόν την ερώτηση του, προσθέτοντας : εσύ τι πιστεύεις ; 

Του απαντούσα λέγοντας του τις σκέψεις, τους προβληματισμούς, τις απόψεις μου. Και τότε ο Κωστής μου ανταπαντούσε : "Ε, αυτό ακριβώς θα γράψεις λέγοντας : "σύμφωνα με εκτιμήσεις" ή "σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες". 

Είναι γεγονός ότι α) ακολούθησα κατά γράμμα το μάθημα που μου έδωσε ο εξαιρετικός αυτός άνθρωπος και β) έγινα τμήμα του συνόλου των εκεί ανθρώπων και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα. Σε 2-3 μήνες. 

Οι παρέες - οι φίλοι - οι γνωστοί - οι συγγενείς

Κάποια μέρα, συναντώντας στον διάδρομο τον διευθυντή της εφημερίδας, τον Σεραφείμ Φυντανίδη, με ρώτησε : "πως περνάς μικρέ ; είσαι ευχαριστημένος από την εδώ εργασία σου ;".

Ερώτηση που του απάντησα λέγοντας : "ναι, αλλά οι 16.000 δραχμές που παίρνω το μήνα, δε μου αρκούν για να ζήσω, ειδικά όταν εργάζομαι καθημερινά (πλην Σαββάτου) για 8 ώρες (από τις 16:00 μμ) μέχρι τα μεσάνυχτα. 

Η απάντηση του Σεραφείμ ήταν σωστή. Επιχειρησιακά.  "Να σου πω, όλη μέρα δεν με νοιάζει τι θα κάνεις και αν θα ασχοληθείς και με κάτι άλλο. Δε με νοιάζει που θα είσαι. Μπορείς να κολλάς και στο ταβάνι σαν μύγα ή τέλος πάντων να κάνεις ότι θες. Όταν όμως έρχονται ειδήσεις στο τηλέφωνο, θέλω να είσαι εκεί" μου είπε και έφυγε χαμογελώντας. 

Είναι γεγονός επίσης ότι στην εκεί, στην Ελευθεροτυπία, παραμονή μου, είχα ένα σωρό φίλους που με σέβονταν και με καλούσαν τα βράδια που φεύγαμε για να πάμε για φαγητό στο Μοναστηράκι, ενώ σταδιακά γινόμουν και αποδέκτης θεμάτων και συζητήσεων κεφάτων μα και σοβαρών. 

Οι καταστάσεις που συνέβαιναν στην οικογένεια της "Ε" περιγράφονταν ως καθημερινές καταστάσεις μιας μέσης οικογένειας. 

Ενδεικτικά αναφέρω μια περίπτωση όπου ο αθυρόστομος  Φίλιππος Συρίγος του αθλητικού τμήματος της Ελευθεροτυπίας ... είπε κάτι" στη Χριστίνα Κοραή (επίσης συντάκτρια της "Ε")

 ... περίπτωση όπου, για κακή τύχη του Φίλιππου ( ο Θεός να τον έχει αναπαυμένο), δίπλα στα 2-3 μέτρα ήταν ο αδελφός της Χριστίνας. Και ο Φίλιππος, παρέμεινε αρτιμελής λόγω της εμπλοκής του μισού ορόφου της Ελευθεροτυπίας ...

Ίσως αυτή, η καλή αντιμετώπιση, να οφειλόταν στο ότι, ο γαμπρός του Κίτσου Τεγόπουλου (κατά κόσμον Χρήστου Τεγόπουλου) ήταν ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος (υπουργός του ΠΑΣΟΚ). 

Ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος που στην Κατοχή επέζησε από το εκτελεστικό απόσπασμα των Ναζί λόγω του Πατρός μου που με την ομάδα του στον ΕΛ.ΑΣ. έσπασε αποθήκες σε μια κωμόπολη της Γορτυνίας έτσι ώστε, πηγαίνοντας εκεί ενισχύσεις των Ναζί για να ... επιληφθούν, ο πατέρας μου με τους δικούς του λευτέρωσε τον Γιαννόπουλο στο παρακείμενο χωριό που κρατούνταν, μιας και είχε μείνει μόνο με δύο φρουρούς. 

Ίσως διότι, ενεργό τμήμα της Ελευθεροτυπίας ήταν ο από τότε γνωστός δημοσιογράφος Γιάννης Κανελλάκης. Στενός συγγενής μου, που ναι μεν δεν ήταν τότε που ήμουν εγώ στην εφημερίδα εκεί, αλλά παρότι εργαζόταν στον Εθνικό Κήρυκα στις ΗΠΑ, το αποτύπωμα του στην Ελευθεροτυπία ήταν έντονο όπως και στην Ελληνική Κοινωνία μιας και στον Τύπο της περιόδου διαβάζαμε και ακούγαμε στις ραδιοφωνικές εκπομπές πως, ο Γιάννης μαζί με τον Γιώργη Βλάχο, είχαν κληθεί για καταθέσεις στην ΓΑΔΑ για πιθανή τους ανάμειξη με την 17Ν.  
Όπως είχε κληθεί από την ΓΑ.ΔΑ. κι άλλος στενός μου συγγενής ...

Αυτά όμως τα τελευταία αγαπημένο μου blog, είναι εκτός του παρόντος θέματος και ειρήσθω εν παρόδω. 

Στους 6 μήνες που έμεινα στην Ελευθεροτυπία, καλός φίλος επίσης υπήρξε και ο Γιώργος Φιλιππάκης, που μαζί με τον Χριστοδούλου, δε μου φέρθηκαν ποτέ ως "άει φέρε" (βοηθός του βοηθού του βοηθού ...) αλλά ως ισάξιο αυτών φίλο και συνάδελφο ενόσω, εγώ αριθμούσα ημέρες παρουσίας στη Σύνταξη Ειδήσεων και εκείνοι έχοντας χρόνια ! 

Εξαιρετική συνάδελφος επίσης ήταν η Κύρα Αδάμ που, όταν μια μέρα μου ζήτησε αναπτήρα για να ανάψει ένα τσιγάρο και αφού της έδωσα ένα κουτάκι σπίρτα που είχα, την επομένη μέρα μου άφησε στο γραφείο μου ένα μεγάλο όμορφο κουτί με πάρα πολλά σπίρτα μέσα του, κουτί που δεν είχα ξαναδεί και ένα σημειωματάκι που έγραφε : "όχι ως ανταπόδοση αλλά ως ευχαριστώ".

Ο επίλογος

Συνεχιζεται

Γιώργος Θ. Κανελλάκης